Mấy năm trở lại đây, phong trào khởi nghiệp trong nông nghiệp trở nên mạnh mẽ, đã có nhiều bạn trẻ rời bàn giấy, rời thành phố phồn hoa trở về với đồng xanh, với ruộng vườn. Theo GS - TS Nguyễn Thị Lan  – Giám đốc Học viện Nông nghiệp Việt Nam, để các dự án khởi nghiệp thành công, chúng phải được ươm tạo trong một môi trường nhiều ưu đãi và cởi mở.

Bà đánh giá như thế nào về phong trào về quê khởi nghiệp đang diễn ra mạnh mẽ? Theo bà, đó chỉ là một trào lưu hay sẽ thành một xu hướng tất yếu?

- Thực tế đã chứng minh, khởi nghiệp, đặc biệt là khởi nghiệp đổi mới sáng tạo là một trong những yếu tố then chốt đưa đến sự phát triển kinh tế đột phá của các quốc gia. Đây chính là một trong những lý do để năm 2016, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc chính thức đưa ra thông điệp "Quốc gia khởi nghiệp". Ngay sau thông điệp này, rất nhiều chính sách, đề án, kế hoạch, chương trình đã được ban hành nhằm tạo sự đột phá trong công tác đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp.

 

Sinh viên Học viện Nông nghiệp Việt Nam trong giờ thực hành.  Ảnh: H.V

 

"Phần lớn các dự án khởi nghiệp hiện nay đang gặp khó khăn trong tiếp cận vốn, tiếp cận chính sách, thiếu những lực đẩy từ bên ngoài. Nếu các chính sách cho dự án khởi nghiệp được khơi thông, tạo động lực để phát triển, tôi tin, sẽ có nhiều bạn trẻ rời bàn giấy tìm về nông nghiệp”. GS - TS Nguyễn Thị Lan

Riêng trong lĩnh vực nông nghiệp, nhờ những chính sách ưu đãi ngày càng sát thực tế, đã có rất nhiều tổ chức, cá nhân tìm về nơi này đầu tư. Con số doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp tăng đột biến trong 2 năm trở lại đây cho thấy, nông nghiệp đang là mảnh đất màu mỡ cho các ý tưởng khởi nghiệp.

Ở bất kỳ địa phương nào, chúng ta cũng có thể bắt gặp những dự án khởi nghiệp bằng nông nghiệp, nhiều bạn trẻ đang có công việc ổn định ở các lĩnh vực khác cũng quyết định dấn thân làm nông nghiệp với những ý tưởng sáng tạo độc đáo và mới mẻ.

Không những thế, nhiều doanh nghiệp, tập đoàn lớn cũng chuyển hướng đầu tư, cho thấy nông nghiệp đang thực sự hấp dẫn, không hẳn là một trào lưu đầu tư nhất thời.

Cụ thể một chút, tại Học viện Nông nghiệp Việt Nam, phong trào khởi nghiệp trong sinh viên được ươm tạo như thế nào?

- Năm 2013, dự án Trung tâm Nông nghiệp thực nghiệm HUAZONE của Học viện Nông nghiệp Việt Nam giành chức vô địch khi tham gia Chương trình khởi nghiệp quốc gia 2013 do Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tổ chức. Cùng với Dự án Nâng tầm nông sản Việt đoạt giải Nhất Chương trình Sáng tạo Việt 2013 do Tập đoàn Trung Nguyên tổ chức đã góp phần thổi luồng gió mới cho phong trào khởi nghiệp trong sinh viên của Học viện.

Không chỉ dừng lại ở việc tham gia cuộc thi và đạt giải, những dự án khởi nghiệp tại Học viện còn được ươm tạo, thu hút sự đầu tư, hỗ trợ của các doanh nghiệp, doanh nhân để thành lập những doanh nghiệp, hợp tác xã, trang trại tổ chức hoạt động, sản xuất, kinh doanh bước đầu có hiệu quả như: Công ty CP D-Green Việt Nam, Công ty Đào tạo và phát triển giáo dục quốc tế Hoàng Gia, Công ty CP Công nghệ cao Rau Việt, Trang trại Sản xuất và tiêu thụ gà Mông Yên Bái...

Hầu hết các dự án đều có giải pháp ứng dụng công nghệ cao, công nghệ tiến tiến trong từng khâu hoặc trong cả quy trình sản xuất với mong muốn nâng cao giá trị gia tăng cho sản phẩm đầu ra. Tuy nhiên, đây mới chỉ là một số dự án khởi nghiệp đã được hiện thực hoá trong tổng số 795 dự án, ý tưởng khởi nghiệp trong 5 năm qua.

Theo bà, đâu là thách thức lớn nhất cho các dự án này?

- Nhờ sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, Chính phủ, ngành nông nghiệp đang đứng trước nhiều cơ hội để tăng tốc phát triển. Kết quả ngành đạt được trong năm 2018 chứng tỏ các chính sách thúc đẩy tái cơ cấu, xúc tiến thương mại đã phát huy hiệu quả. Trong khi đó, nhu cầu sử dụng nông sản sạch, có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, chất lượng đảm bảo đang trở nên bức thiết. Đây chính là cơ hội cho các dự án khởi nghiệp trong nông nghiệp.

Nhưng rõ ràng, những thách thức mà những người đang đầu tư vào nông nghiệp gặp phải cùng không hề nhỏ khi vẫn còn những rào cản đang ngăn bước khởi nghiệp phát triển như: Thiếu hệ sinh thái khởi nghiệp, chưa có hành lang pháp lý hoàn chỉnh cho khởi nghiệp phát triển. Các đầu tư cho chương trình khởi nghiệp, hỗ trợ sinh viên và thanh niên tri thức ở nông thôn khởi nghiệp còn hạn chế…

Vậy để hóa giải những thách thức này, thúc đẩy phong trào khởi nghiệp ở các bạn trẻ, theo bà cần những giải pháp gì?

- Theo tôi, để có thể tạo ra một hệ sinh thái khởi nghiệp, tạo động lực cho các bạn trẻ tìm về nông nghiệp, cần phát triển các chương trình đào tạo tại các trường đại học nông nghiệp trọng điểm nhằm đào tạo, tăng cường nhận thức, xây dựng các mô hình thành công cho các đối tượng tiềm năng là sinh viên, thanh niên nông thôn.

Xây dựng, hoàn thiện khung pháp lý, chính sách, các quy định về thành lập và vận hành hệ thống trung tâm ươm tạo doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, các cơ chế chính sách tài trợ vốn và các ưu đãi về tài chính, tạo cơ chế huy động vốn cho thành lập và hoạt động của các trung tâm ươm tạo doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo.

Phối hợp với các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước xây dựng các trung tâm ươm tạo doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, xây dựng các mô hình khởi nghiệp nông nghiệp thành công để nhân rộng ở các địa phương, các nhà trường nhằm khơi dậy tinh thần khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo trong nhóm thanh niên, sinh viên, chủ trang trại, doanh nghiệp...

Gắn kết khởi nghiệp nông nghiệp với các chương trình mục tiêu quốc gia: xây dựng nông thôn mới; mỗi xã một sản phẩm (OCOP); 15.000 HTX nông nghiệp hoạt động có hiệu quả; đào tạo nghề cho lao động nông thôn.

Đầu tư, kêu gọi đầu tư cơ sở vật chất, kỹ thuật cho Hệ sinh thái khởi nghiệp nông nghiệp, nơi cung cấp không gian làm việc, sáng tạo ý tưởng, kết nối mạng lưới cộng đồng khởi nghiệp...

Tôi nghĩ, các bạn trẻ luôn sẵn sàng dấn thân vào những thử thách mới, điều quan trọng là chúng ta có tạo được mạch nguồn, không gian cho những ý tưởng sáng tạo của họ thành hiện thực.

Xin cảm ơn bà!